Extra telling: Ransuil

: Gepubliceerd: 21 mei 2023

Late avondtelling juni/juli

De ransuil is een algemeen voorkomende uil die vooral in de late avond en de nacht actief is. Om ze in kaart te brengen voor de vogelatlas doen we daarom een extra telling in de late uren, in juni en begin juli.

Roepende jongen

De baltsroep van de ransuil is niet zo opvallend. Het baltsgedrag, met vleugelklappen, is spectaculair, maar alleen waar te nemen als je er dicht in de buurt bent. Dat is niet zo handig om een groot gebied te inventariseren. Daarom zetten we voor deze soort in op de roepende jongen. Jonge ransuilen verlaten het nest meestal in juni, en houden dan met luidruchtig gepiep contact met hun ouders. Dit is op een stille avond tot op 200 meter hoorbaar.

Broedbiotoop: kleine bosjes en agrarisch cultuurland

Waar kunnen we de ransuil vinden? Sovon zegt hierover: "Tegenwoordig vooral in kleine bosjes en agrarisch cultuurland broedend, weinig in aaneengesloten grote bossen (predatie Havik en Buizerd!). Nestelt in oud nest van andere soort, bij voorkeur Ekster of Zwarte Kraai, soms ook Houtduif of Buizerd/Havik; zowel in loofbomen als (vooral) naaldbomen. (...) Bezette nesten kunnen in gunstige situaties dicht bij elkaar zitten (tot 80 m). Rond gezamenlijke winterslaapplaatsen soms clusters van broedparen."

We richten ons daarom op plekken met bomen in het buitengebied. Naaldbomen hebben we niet zoveel, maar in tuinen komen ze wel voor. Let op coniferenhagen en loofbomen met veel dekking, bijvoorbeeld met klimop begroeid. In juli 2022 waren er roepende ransuilenjongen te horen in de buurt van de Heemtuin in Zaltbommel. Daaruit blijkt dat ook een parkachtige omgeving geschikt kan zijn.

Gebied claimen

We hebben de Bommelerwaard verdeeld in gebieden waarvan je er een of meer kunt claimen om te onderzoeken op het voorkomen van de ransuil. Zie de kaart en het lijstje hieronder. Het is mogelijk om een gebied in meerdere bezoeken te verkennen.

Methode

De methode van inventariseren is als volgt:

Ga op een rustige avond/nacht tussen 1 juni en 15 juli met de fiets op pad.
Vertrek een half uur na zonsondergang (dat is ruim na 22u ‘s avonds). Pro-tip: werkende fietsverlichting.
Ga met twee personen i.v.m. de veiligheid.
Volg een zelf te bepalen route langs geschikt broedbiotoop (zie hierboven; agrarisch gebied, dorpsranden, boerderijen met bomen, bosjes). Registreer de route, bijvoorbeeld via LiveAtlas, zodat we weten welk gebied je verkend hebt.
Fiets op kansrijke plekken rustig; Het is niet nodig om te stoppen. De jongen roepen heel regelmatig.
De roep is een langgerekt ‘ieeee’, het beste te vergelijken met een piepende schommel (bron: deze leuke pagina over ransuilen). Geluidsfragmenten: jong, volwassen jong (bron: www.ransuileningroningen.nl)
Waarneming registreren: Noteer datum, tijd en de plek van waar het geluid vandaan komt, via LiveAtlas of waarneming.nl. Voeg eventuele extra informatie toe (zichtwaarnemingen, schatting aantal individuen, etc.). Verstoor de vogels niet. Geef naderhand de resultaten aan ons door.
Noteer ook waarnemingen van andere nachtactieve vogels (uilen, rallen, …), maar houd de focus op de ransuil.
Aanvullend kan voor ransuilen overdag worden gezocht naar sporen zoals braakballen.

Gebiedenkaart

De gebiedenkaart is dezelfde als die voor de roofvogels (buizerd, sperwer, havik), met de wijziging dat drie grote gebieden in twee stukken zijn gesplitst. Met excuses voor de wat klunzige handgeschreven nummers.

[ X] 1. Munnikenland
[ X] 2A. Brakel
[ ] 2B. Poederoijen
[ X] 3. Zuilichem, Nieuwaal, Gameren, Zaltbommel
[ ] 4A. Aalst
[ ] 4B. Nederhemert-Noord
[ X] 5. Nederhemert-Zuid
[ X] 6. Bruchem, Kerkwijk, Delwijnen
[ ] 7A. Well, Ammerzoden
[ ] 7B. Hedel
[ X] 8. Industrie Zaltbommel, Hurwenen, Rossum
[ X] 9. De Vliert
[ X] 10. Kerkdriel, Hoenzadriel
[ X] 11. Alem
[ X] 12. Sint-Andries, Heerewaarden
[ ] 13. Lieskampen
[ X] 14. Breemwaard
[ ] 15. Gamerensche Waard
[ X] 16. Kil van Hurwenen
[ X] 17. Hedelse Bovenwaard

Oranje: natuurgebieden.

Ransuil, Brakel, december 2022