Actueel...

Details

Vrijdagavond 30 aug. was het de nationale Nachtvlindernacht waar de Vlinderwerkgroep van de Natuurwacht Bommelerwaard al weer voor de vijfde keer aan meegedaan heeft.

De omstandigheden waren geweldig voor het waarnemen van Nachtvlinders.
De Vlinderwerkgroep houdt deze ‘nacht’ in De Kloosterwiel, omdat daar diverse biotopen zijn en dus is er kans op een groot aantal soorten.

Op twee verschillende manieren zijn de nachtvlinders gelokt:
Een aantal bomen was voorzien van een zoet alcoholisch smeersel, het huisrecept van nachtvlinderexpert Paul Kreijger.
Naast het smeersel kwamen de vlinders ook af op een gespannen wit laken met een lichtbron.

De grootste vlinder die op het smeersel afkwam was het Rode weeskind. Ook het Zwarte weeskind is waargenomen, dit was voor het eerst in de 5 jaar dat we meedoen.
Het zijn vaak andere nachtvlinders die op het verlichte laken afkomen oa de essengouduil en de vuursteenuil. Klik hier voor een overzicht van laatste 5 jaar.

In totaal zijn er 38 soorten nachtvlinders waargenomen in slecht 2 uur.

 

 

 

 

 

 

Details

Als je nu een wandeling door het bos maakt dan kom je al de eerste paddenstoelen tegen. Wanneer de herfst niet zo droog wordt als afgelopen jaar dan kun je straks in september en oktober genieten van vele soorten paddenstoelen. Er is veel over het ontstaan en de ontwikkeling van deze organismen te vertellen; en wat is de naam van die prachtige gekleurde paddenstoelen. De Natuurwacht Bommelerwaard organiseert dit najaar een cursus paddenstoelen herkennen voor beginners. De cursus bestaat uit drie cursusavonden en drie excursies in het veld. De cursus wordt gehouden op maandagavond in de Grote Aak te Zaltbommel en wel op 23 en 30 september en 7 oktober. De excursies zijn op zaterdagmorgen. Aanmelden voor 13 sept. bij cursusleider Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..

 

 

Details

 

In Limburg voert men de discussie: “Wasberen afschieten of niet”. “Europa” is er duidelijk over en geeft aan dat de wasberen in Europa bij de invasieve exoten behoren (in Nederlands: Hier niet thuis horen, zich makkelijk vermenigvuldigen en concurreerend zijn voor inheemse soorten) en daarom bestreden moeten worden.

Dat de wasbeer aan een opmars bezig is in Nederland mag wel duidelijk zijn door de waarneming die onze werkgroep ‘Kleine marters’ begin maart deed. Deze werkgroep heeft verschillende camera’s binnen de Bommelerwaard staan om de bunzing, hermelijn en wezel te monitoren. Op een van deze camera’s legden we bovenstaande wasbeer vast in de Boezem van Brakel.

Ook aan de andere kant van de afgedamde Maas zijn sporen gevonden die (vrijwel zeker) van een wasbeer afkomstig zijn.

Welkom of niet… ze zijn er, ook hier!

 

 

Details

Op onze Algemene ledenvergadering van j.l. 18 maart hebben wij ons 300-ste lid, Karin van Benschop, welkom geheten. Natuurlijk met een welkomstcadeautje: óns boek en een aantal lekkernijen uit de Bio-winkel. Inmiddels staat de teller al op 312 leden.

Nogmaals van harte welkom.

 

 

Details

Als je nu in het zonnetje buiten loopt, moet het je wel opvallen. Met nog maar weinig planten in bloei valt de gele bloeiwijze van de Gele kornoelje wel op. Bijzonder dat je er als plant op inzet om al vroeg in het jaar te gaan bloeien. Meestal duidt dat er op dat de plant van nature hier niet voorkomt. Dat klopt ook wel met de verspreiding van de boom. Nederland is zo ongeveer de noordelijkste plaats waar hij van nature voorkomt. Wat we zien is meestal aangeplant.
De wetenschappelijke naam 'Cornus mas' laat zich als hoorn en mannelijk (Latijn) vertalen. Hoorn is een harde stof. Mannelijk dus zou je kunnen zeggen ;). De Nederlandse naam Kornoelje is hier natuurlijk van afgeleid. Wat opvalt is dat je de Engelse literatuur in moet duiken om er meer over te weten moet komen. Blijkbaar was het in Nederland geen gebruikelijke of belangrijke boom om in de buurt te hebben.
In het Engels wordt de boom in de late Middeleeuwen als Dog-tree of Dogwood opgetekend waarbij dog niet op hond slaat maar is afgeleid van Dagwood/tree. Hout dat gebruikt wordt voor het maken van een 'dagger' (dolk). Van het hout werden handvaten voor dolken gemaakt maar ook pijlen. Het was erg geschikt hiervoor vanwege de hardheid van het hout en de fijne nervatuur. Hij wordt in Groot-Brittanië ook Wippletree genoemd. Door de sterkte van het hout werd het gebruikt voor het maken van de koppeling tussen twee paardenspannen (om de krachten goed over te brengen bij een bijvoorbeeld een vierspan). De naam daarvoor is Whippletree.
Er zijn echter meer verklaringen voor de naamgeving en geen ervan is er met zekerheid de ware te noemen. Wel hebben de verklaringen gemeen dat ze met de hardheid van het hout te maken hebben en daar komt Cornus om de hoek kijken. Goede keuze dus van Carl Linnaeus.
De bessen worden met name in de zuid-oost Europa gebruikt om siroop en jam van te maken. Ik heb het nooit geproefd maar het schijnt goed voor je te zijn vanwege de grote hoeveelheid vitamine C. Verhalen over medicinale werking zijn er wel te vinden maar moeten met een grote korrel zout worden genomen. Of liever suiker want dan schijn je er wel van te kunnen genieten.
 
Tekst en foto: Dirk Muller
 
 

Details

Uit de categorie kerstening, vandaag het Judasoor. 

In het Nederlands heet deze zwam Judasoor (Hirneola auricula-judae). En naar de opgetekende verhalen wordt dat verklaard door het groeien van de zwam op de Vlier (Sambucus nigra). Volgens de verhalen zou de bijbelse Judas zich in deze boom hebben opgehangen na het verraad van Jezus. Vervolgens groeiden er uit de Vlier allemaal oren. Mooie praatjes! Dat wel maar aan bewijs daarvoor ontbreekt het. 

En die verhalen zijn over meer West-Europese landen verspreid. In de Flora Batava (van rond 1881) valt de te lezen dat deze zwam in Europa onder verschillende namen bekend stond. In het Hoogduits sprak men van Judasohr of Hollunderschwamm. En in het Engels van Jew's ear. Hollunder is de Duitse benaming voor vlier.

Die Duitse naam doet eigenlijk meer recht aan de zwam. De toevoeging oor is overigens ook terecht. Ze lijken er sprekend op en je kan er kinderen goed mee voor de gek houden. 

Oudere bronnen over deze zwam kan ik niet vinden maar over de Vlier is genoeg te vinden. De Vlier is in onze streken van oudsher met magie omgeven. Het sprookje van vrouw Holle, beschikking over leven en dood; men dichtte de boom van alles toe. Het groeien van oren op het hout zal daar ongetwijfeld een positieve bijdrage aan hebben geleverd. Die magie, die paste niet in de Christelijke traditie, daar moest natuurlijk wat aan gedaan worden en vandaar Judasoor. 

tekst en foto: Dirk Muller

 

 

Details
Een door de tweede wereldoorlog beschadigd kasteel en een kasteelbos in Nederhemert-zuid. Hoe kan je daar nog iets van maken? 'Een goed idee', moet de familie Van Wassenaer gedacht hebben in de jaren 50 van de vorige eeuw. We maken er een stinzenplantenkwekerij van. Met het planten van sneeuwklokjes en winterakonieten werd een begin gemaakt. Het kasteelbos werd een kwekerij.
Al waren de bosomstandigheden goed voor deze 'industrie', de prijzen vielen tegen. In 1957 werd het kasteel en bos verkocht aan de Nederlandse staat. Zo kwam het gebied in beheer bij Staatsbosbeheer. Die liet het zoals het was. In 1961 nam Geldersch landschap en Geldersche kasteelen het kasteel in erfpacht. Het omliggende bos bleef bij Staatsbosbeheer. En die liet het weer lange tijd zoals het was. Enkele bomen werden een een aantal jaren geleden gekapt maar verder gebeurde er niets. Sinds kort is het bos overgegaan van Staatsbosbeheer naar een particuliere eigenaar. En vooralsnog is het enige wat er veranderd is, de bordjes bij de wandelpaden. De eigenaren wisselden maar de sneeuwklokjes en winterakonieten bleven en vermenigvuldigden.
En zo is het nu. De winterakonieten en sneeuwklokjes groeien en bloeien en vormen iedere winter, tot in het vroege voorjaar, tapijten van gele en witte bloemen. Het lijkt wel een kwekerij. En laten we hopen dat dat nog lange tijd zo zal blijven!
 
Tekst en foto's: Dirk Muller
 
 

Details

Brabants dagblad ma. 21 jan '19

 klik op het artikel voor een grotere weergave

 

Details

foto: Kees Plomp

In samenwerking met de Gemeente Zaltbommel, zijn door de Natuurwacht Bommelerwaard twee nieuwe infoborden gerealiseerd voor De Kloosterwiel. Zaterdag 24 november zijn de infoborden door twee vrijwilligers van de Natuurwacht en  Wethouder Gijs van Leeuwen, onthuld. Voor wie De Kloosterwiel een warm hart toedraagt wellicht leuk om even naar de nieuwe borden te gaan kijken.

 

 

Details

De nieuwsbrief Kloosterwiel okt. 2018 is uit.

Wat er te zien is en wat er gedaan wordt, is de inhoud in een notendop. Hoe dan ook weer de 'moeite' van het lezen waard.

Klik hier om de nieuwsbrief te lezen

 

 

Details

Zo'n plantje dat je voorbij loopt zonder er naar te kijken. Teer, klein en lief. Tussen de tegels, op de stoeprand, vaak versleten voor bocht. Weggebrand door de bestrijdingsmiddelloze gemeentemedewerkers. Maar het houdt heldhaftig stand. 

Klein liefdegras (Eragrostis minor). De Nederlandse naam een bijna perfecte vertaling van de wetenschappelijke. Eros, liefde. Agro, veld (en dat slaat op gras). Minor, klein.

Klein liefdegras staat nu nog te boek als zeldzaam maar lijkt met een opmars bezig. Oorspronkelijk is het een plant uit het Middellandse zeegebied. Sinds 1896 is het bekend dat de plant in Nederland is. Je komt het grapje vooral tegen in stedelijk gebied. Met name in de zuidelijke helft van Nederland. Als het eenmaal ergens gevestigd is, gaat het niet zomaar weg. Hij profiteert van het iets warmere klimaat (vooral in de steden). Ik ben er wel blij mee, zolang het tussen de staatstenen groeit. Dan is het niet zo'n dooie boel. En hoe kan je er met zo'n naam en zo'n mooi aartje nou niet van houden?

 tekst en foto: Dirk Muller

 

 

Details

Opkomend uit het niets, in innige omarming met de brandnetel. Draad na draad omwindt hij zijn slachtoffer. Waar hij contact maakt met zijn schijnvoetjes dringt hij het vaatweefsel binnen om zich tegoed te doen aan de voedingstoffen die door de bastvaten van de brandnetel vloeien. Zuigt hem leeg, zodat hij zelf kan groeien. Het Duivels Naaigaren. 

Of als je het iets vriendelijk zegt, Groot warkruid (Cuscuta europaea). Een echte parasiet. Zonder gastheer kan deze eenjarige plant niet overleven. Zodra de zaadjes kiemen krijgen ze eerst een worteltje en stengel. Met wat geluk is dat in de buurt van een brandnetel. Hij groeit en vormt schijnvoetjes (hautoriën) waarmee hij in de stengel van de gastheer boort. Als dat gebeurt, sterft het eerder gevormde worteltje af en is de plant volledig afhankelijk van zijn gastheer. Zelf maakt hij geen voedingstoffen hij steelt ze van zijn gastheer. 

Voor de verspreiding is hij afhankelijk van de rivieren en geschikte gastheren. Daarom maakt hij heel veel kleine zaadjes. Ze vallen uit de bloemetjes of verspreiden zich via de poep van dieren die de gastheer eten. En zo begint het jaar erna het duivelswerk opnieuw. 

De naam wetenschappelijke naam van dit kruid laat zich niet eenvoudig verklaren. Cuscuta stamt waarschijnlijk uit het Italiaans. Op Corsica is de naam coscuta nog steeds in gebruik voor het warkruid. 

Tekst en foto's: Dirk Muller

 

 

Details


Dijk langs de Waal. Gemeente Zaltbommel.

Wat is er gebeurd na het maaien begin mei?

  1. Hondskruid                              
  2. Beemdkroon                            
  3. Grote centauri                            klik hier voor grote afbeelding
  4. Beemdooievaarsbek                  
  5. Veldsalie

Deze zijn gelukkig alsnog en nogmaals in bloei gekomen. Vijf​ zeldzame plantensoorten, ze staan er. Ná het vroeg maaien van de dijk. Als er later was gemaaid, waren ze er nu niet meer. Voor met name Hondskruid is het vroege maaien een gelukje geweest. Die was nog niet boven de grond. 

Wat is goed? Wanneer kan je het beste maaien? Heel vroeg? wachten tot half juli? Of toch begin juni? 

In ieder geval ziet de dijk er nu kleurig en gevarieerd uit. Insecten vliegen af en aan, sprinkhanen laten zich horen. Ik kan er wel van genieten. 

Tekst en foto's: Dirk Muller

 

 

Details

Moerasrolklaver, moeraswalstro, moeraswespenorchis (ook heel erg mooi), moerasandoorn, moerasspirea, moeraskartelblad, moerasslak, moerassprinkhaan. Het moeras is rijk aan soorten.

Soorten die typerend zijn voor moeras gedijen het beste in een vochtige, drassige omgeving. Dit in tegenstelling tot de mens die graag begaanbare paden heeft en weilandjes waar je doorheen kunt lopen zonder natte voeten te krijgen. Gelukkig maar.

De vegetaties met bijbehorende diersoorten zijn door hun groeiplaats namelijk ook kwetsbaarder dan andere. Eenmaal belopen zie je in drassige terreinen nog lang een spoor. Maar wie het wel aandurft en weet waar zijn of haar voeten wel en niet te plaatsen, levert het een schat aan mooie planten en dieren op. 

Zoals de moerassprinkhaan (Stethophyma grossum). Een soort van vochtige, natte weilanden. Je herkent hem onder andere aan de rood gekleurde achterpoot. Ook zijn karakteristieke geluid verraad zijn aanwezigheid. Het lijkt op het knippen met de vingers. Hij is niet te missen... als je weet waar je hem kan vinden. Bijvoorbeeld in de Lieskampen. 

tekst en foto: Dirk Muller

 

 

  1. Vlinders in de klas
  2. Boksbaard
  3. Pijporgel tussen de stenen.
  4. Vlinders in de klas
Zoeken op deze site
Het weer in de Bommelerwaard
Waterstanden Bommelerwaard
  • Waal - Zaltbommel
  • Waal - Vuren
  • Maas - Lith
  • Maas - Heusden

    • Top

    © Natuurwacht Bommelerwaard 2019