_visarend-1.JPG)
Actueel...
Jordenpad
- Details
Het, inmiddels, zesde klompenpad binnen de Bommelerwaard is vandaag (25 okt) officieel in gebruik genomen. Een pad van maar liefst 16km rondom Poederoijen en Brakel. Als je de route HIER bekijkt zal je zien dat het om een bijzonder mooie route gaat. Van harte aanbevolen dus. En voor wie 16km wat te veel is, er is ook een verkorte route te lopen.
De Natuurwacht Bommelerwaard feliciteert de organisatie “Klompenpaden” van harte met de openstelling van dit prachtige pad.
PAS op met stikstof.
- Details
Je kan geen krant openslaan of er staat iets in over stikstof. Stikstof houdt de gemoederen flink bezig in Nederland. Wat is er aan de hand?
Planten gebruiken stikstof om te groeien. Stikstof is een belangrijk element voor al het leven op aarde. Stikstof komt onder andere voor in eiwitten en eiwitten zitten in alle cellen van alle organismen op aarde.
Om die stikstof te kunnen gebruiken, moeten we stikstof op kunnen nemen. Dieren doen dat door andere dieren te eten of planten te eten. Planten doen dat door stikstofverbindingen (voornamelijk nitraat) op te nemen uit de bodem.
Stikstof is een algemeen element dat veelvuldig voorkomt op aarde. Ongeveer 80% van de lucht bestaat uit stikstofgas. Planten kunnen niets met het stikstofgas. Voordat planten er toegang toe hebben, moet het eerst worden omgezet in de chemische verbindingen ammoniak, nitriet en nitraat. Bodembacteriën doen dit werk voor hen. En als dat is gebeurd.... dan gaan planten dat razendsnel opnemen.
Sommige planten doen dat makkelijker dan andere. Planten die dat heel goed kunnen zijn vaak snelle groeiers die alleen goed gedijen bij veel nitraat. Planten die van nature juist op armere grond leven groeien niet zo snel omdat er op armere grond van nature weinig nitraat beschikbaar is. Als er veel stikstof beschikbaar komt, worden ze dan ook weggeconcurreerd door snel groeiende planten die de rest overwoekeren.
De hoeveelheid stikstof (lees ammoniak, nitriet, nitraat, en andere stikstofoxide) die in Nederland binnenkomt is groter dan de hoeveelheid die uit Nederland weggaat. Er is een overschot aan stikstofverbindingen (https://opendata.cbs.nl/statline/…). En die komen overal in onze omgeving terecht. Zo komt het dat er in natuurgebieden steeds meer stikstof terecht komt. (klik HIER voor de kaart van Nederland waarop alle Natura2000-gebieden)
Omdat er door die toename van stikstof meer snelle groeiers zijn, worden de langzaam groeiende planten weggeconcurreerd. En daarmee verdwijnen ook de dieren die een specifieke relatie hebben met die planten. De biodiversiteit neemt af.
Een grensoverschrijdend probleem. Daarom is er vanuit Europa wetgeving die tot doel heeft het stikstofoverschot in natuurgebieden terug te dringen. Ieder Europees land heeft zich daar aan te houden. Nederland ook en dacht dat te regelen in het Programma Aanpak Stikstof (PAS). Dit programma staat ontwikkelingen die stikstof uitstoten toe, mits er een plan ligt om stikstof op een andere manier te minderen. Een ingewikkelde rekenmethode ligt hieronder om te bepalen hoeveel de uitstoot precies is. Het voorzag helaas niet in een directe mindering van stikstof. Als het plan er lag mocht de ontwikkeling doorgaan. Gevolg was dat veel ontwikkelingen door gingen zonder dat er compenserende maatregelen werden genomen. En dat is leven op de pof. En daarom heeft de rechter nu bepaald dat dat niet kan. Vervelend, maar te voorzien. (klik HIER voor een schematische voorstelling Stikstof-depositie -bron:RIVM-)
Hoe komt het dat Nederland een overschot aan stikstof heeft? Dat komt door ons allemaal en door de landen die ons omringen. In Nederland zijn grote bijdragers de industrie, veehouderij, transport (ook uw auto en de vliegreis) en de bouw. Vanuit het buitenland komt er veevoer binnen via schepen, nitraat via rivieren en stikstofoxide via de lucht.
We zullen dus iets moeten doen om de uitstoot van stikstof te minderen. Onze leefomgeving staat onder druk.
Lastig, want wie wil er minder vlees, eieren en zuivel consumeren? Wie wil er minder kilometers rijden of vliegen? En wie wil er dat onze economische welvaart onder druk komt te staan door strengere regels voor de industrie. Sommige maatregelen kunnen eenvoudig worden gerealiseerd en hebben, als we het gevoel even buiten spel zetten, enkel voordelen. Een lagere snelheid op de snelwegen bijvoorbeeld zorgt voor minder uitstoot van stikstof (en CO2), betere doorstroming, minder files, minder ongelukken en in veel gevallen daardoor een kortere reistijd. Wel jammer dat je dan niet eventjes het pedaal diep kan indrukken.
Andere maatregelen zullen lastiger zijn en veel geld kosten zoals het verminderen van de veestapel. Veel boeren hebben leningen lopen om de huidige stallen en land te kunnen financieren. Wanneer die stallen ongebruikt blijven, brengt dat hoge kosten met zich mee. Er is immers bij de lening uitgegaan van een bepaalde hoeveelheid vlees- of melkproductie.
Een spannende tijd dus. En hopelijk is de politiek zo wijs om de maatregelen zo te nemen dat we in Nederland de welvaart behouden. Zowel financieel als in een fijne, groene leefomgeving. De komende maanden zullen we het merken.
tekst: Dirk Muller
foto: Koeien in de wei naast een natuurgebied. Het hoeft geen extra stikstof uitstoot te geven. Dat ligt eraan of de koeien extra, geïmporteerd voer krijgen. En of ze (een deel van het jaar) op stal staan. In de stal mengen urine en mest. Daarbij komt veel ammoniak vrij (stikstof) die makkelijk in de lucht komt en elders terecht kan komen. Op het land wordt dit door bacteriën in de bodem gebonden. Extra, geïmporteerd voer zorgt voor meer stikstof die ons land binnenkomt. Als die extra stikstof niet wordt afgevoerd krijgen je een stikstofoverschot.
38 soorten Nachtvlinders waargenomen tijdens de Nachtvlindernacht
- Details
Vrijdagavond 30 aug. was het de nationale Nachtvlindernacht waar de Vlinderwerkgroep van de Natuurwacht Bommelerwaard al weer voor de vijfde keer aan meegedaan heeft.
De omstandigheden waren geweldig voor het waarnemen van Nachtvlinders.
De Vlinderwerkgroep houdt deze ‘nacht’ in De Kloosterwiel, omdat daar diverse biotopen zijn en dus is er kans op een groot aantal soorten.
Op twee verschillende manieren zijn de nachtvlinders gelokt:
Een aantal bomen was voorzien van een zoet alcoholisch smeersel, het huisrecept van nachtvlinderexpert Paul Kreijger.
Naast het smeersel kwamen de vlinders ook af op een gespannen wit laken met een lichtbron.
De grootste vlinder die op het smeersel afkwam was het Rode weeskind. Ook het Zwarte weeskind is waargenomen, dit was voor het eerst in de 5 jaar dat we meedoen.
Het zijn vaak andere nachtvlinders die op het verlichte laken afkomen oa de essengouduil en de vuursteenuil. Klik hier voor een overzicht van laatste 5 jaar.
In totaal zijn er 38 soorten nachtvlinders waargenomen in slecht 2 uur.
Wasbeer ook hier!
- Details
In Limburg voert men de discussie: “Wasberen afschieten of niet”. “Europa” is er duidelijk over en geeft aan dat de wasberen in Europa bij de invasieve exoten behoren (in Nederlands: Hier niet thuis horen, zich makkelijk vermenigvuldigen en concurreerend zijn voor inheemse soorten) en daarom bestreden moeten worden.
Dat de wasbeer aan een opmars bezig is in Nederland mag wel duidelijk zijn door de waarneming die onze werkgroep ‘Kleine marters’ begin maart deed. Deze werkgroep heeft verschillende camera’s binnen de Bommelerwaard staan om de bunzing, hermelijn en wezel te monitoren. Op een van deze camera’s legden we bovenstaande wasbeer vast in de Boezem van Brakel.
Ook aan de andere kant van de afgedamde Maas zijn sporen gevonden die (vrijwel zeker) van een wasbeer afkomstig zijn.
Welkom of niet… ze zijn er, ook hier!
300-ste lid!
- Details
Op onze Algemene ledenvergadering van j.l. 18 maart hebben wij ons 300-ste lid, Karin van Benschop, welkom geheten. Natuurlijk met een welkomstcadeautje: óns boek en een aantal lekkernijen uit de Bio-winkel. Inmiddels staat de teller al op 312 leden.
Nogmaals van harte welkom.
Whippletree
- Details
Judasoor of Vliereoor?
- Details
Uit de categorie kerstening, vandaag het Judasoor.
In het Nederlands heet deze zwam Judasoor (Hirneola auricula-judae). En naar de opgetekende verhalen wordt dat verklaard door het groeien van de zwam op de Vlier (Sambucus nigra). Volgens de verhalen zou de bijbelse Judas zich in deze boom hebben opgehangen na het verraad van Jezus. Vervolgens groeiden er uit de Vlier allemaal oren. Mooie praatjes! Dat wel maar aan bewijs daarvoor ontbreekt het.
En die verhalen zijn over meer West-Europese landen verspreid. In de Flora Batava (van rond 1881) valt de te lezen dat deze zwam in Europa onder verschillende namen bekend stond. In het Hoogduits sprak men van Judasohr of Hollunderschwamm. En in het Engels van Jew's ear. Hollunder is de Duitse benaming voor vlier.
Die Duitse naam doet eigenlijk meer recht aan de zwam. De toevoeging oor is overigens ook terecht. Ze lijken er sprekend op en je kan er kinderen goed mee voor de gek houden.
Oudere bronnen over deze zwam kan ik niet vinden maar over de Vlier is genoeg te vinden. De Vlier is in onze streken van oudsher met magie omgeven. Het sprookje van vrouw Holle, beschikking over leven en dood; men dichtte de boom van alles toe. Het groeien van oren op het hout zal daar ongetwijfeld een positieve bijdrage aan hebben geleverd. Die magie, die paste niet in de Christelijke traditie, daar moest natuurlijk wat aan gedaan worden en vandaar Judasoor.
tekst en foto: Dirk Muller
Industrie natuurlijk.
- Details
Watervogels in het Munnikenland... een geslaagde excursie
- Details
Brabants dagblad ma. 21 jan '19
klik op het artikel voor een grotere weergave
Nieuwe Infoborden Kloosterwiel
- Details
foto: Kees Plomp
In samenwerking met de Gemeente Zaltbommel, zijn door de Natuurwacht Bommelerwaard twee nieuwe infoborden gerealiseerd voor De Kloosterwiel. Zaterdag 24 november zijn de infoborden door twee vrijwilligers van de Natuurwacht en Wethouder Gijs van Leeuwen, onthuld. Voor wie De Kloosterwiel een warm hart toedraagt wellicht leuk om even naar de nieuwe borden te gaan kijken.
Klein lief grasje.
- Details
Zo'n plantje dat je voorbij loopt zonder er naar te kijken. Teer, klein en lief. Tussen de tegels, op de stoeprand, vaak versleten voor bocht. Weggebrand door de bestrijdingsmiddelloze gemeentemedewerkers. Maar het houdt heldhaftig stand.
Klein liefdegras (Eragrostis minor). De Nederlandse naam een bijna perfecte vertaling van de wetenschappelijke. Eros, liefde. Agro, veld (en dat slaat op gras). Minor, klein.
Klein liefdegras staat nu nog te boek als zeldzaam maar lijkt met een opmars bezig. Oorspronkelijk is het een plant uit het Middellandse zeegebied. Sinds 1896 is het bekend dat de plant in Nederland is. Je komt het grapje vooral tegen in stedelijk gebied. Met name in de zuidelijke helft van Nederland. Als het eenmaal ergens gevestigd is, gaat het niet zomaar weg. Hij profiteert van het iets warmere klimaat (vooral in de steden). Ik ben er wel blij mee, zolang het tussen de staatstenen groeit. Dan is het niet zo'n dooie boel. En hoe kan je er met zo'n naam en zo'n mooi aartje nou niet van houden?
tekst en foto: Dirk Muller
Duivelswerk
- Details
Opkomend uit het niets, in innige omarming met de brandnetel. Draad na draad omwindt hij zijn slachtoffer. Waar hij contact maakt met zijn schijnvoetjes dringt hij het vaatweefsel binnen om zich tegoed te doen aan de voedingstoffen die door de bastvaten van de brandnetel vloeien. Zuigt hem leeg, zodat hij zelf kan groeien. Het Duivels Naaigaren.
Of als je het iets vriendelijk zegt, Groot warkruid (Cuscuta europaea). Een echte parasiet. Zonder gastheer kan deze eenjarige plant niet overleven. Zodra de zaadjes kiemen krijgen ze eerst een worteltje en stengel. Met wat geluk is dat in de buurt van een brandnetel. Hij groeit en vormt schijnvoetjes (hautoriën) waarmee hij in de stengel van de gastheer boort. Als dat gebeurt, sterft het eerder gevormde worteltje af en is de plant volledig afhankelijk van zijn gastheer. Zelf maakt hij geen voedingstoffen hij steelt ze van zijn gastheer.
Voor de verspreiding is hij afhankelijk van de rivieren en geschikte gastheren. Daarom maakt hij heel veel kleine zaadjes. Ze vallen uit de bloemetjes of verspreiden zich via de poep van dieren die de gastheer eten. En zo begint het jaar erna het duivelswerk opnieuw.
De naam wetenschappelijke naam van dit kruid laat zich niet eenvoudig verklaren. Cuscuta stamt waarschijnlijk uit het Italiaans. Op Corsica is de naam coscuta nog steeds in gebruik voor het warkruid.
Tekst en foto's: Dirk Muller
Zomaar een avond in juni
- Details
Dijk langs de Waal. Gemeente Zaltbommel.
Wat is er gebeurd na het maaien begin mei?
- Hondskruid
- Beemdkroon
- Grote centauri klik hier voor grote afbeelding
- Beemdooievaarsbek
- Veldsalie
Deze zijn gelukkig alsnog en nogmaals in bloei gekomen. Vijf zeldzame plantensoorten, ze staan er. Ná het vroeg maaien van de dijk. Als er later was gemaaid, waren ze er nu niet meer. Voor met name Hondskruid is het vroege maaien een gelukje geweest. Die was nog niet boven de grond.
Wat is goed? Wanneer kan je het beste maaien? Heel vroeg? wachten tot half juli? Of toch begin juni?
In ieder geval ziet de dijk er nu kleurig en gevarieerd uit. Insecten vliegen af en aan, sprinkhanen laten zich horen. Ik kan er wel van genieten.
Tekst en foto's: Dirk Muller
Moeras moeras moeras.
- Details
Moerasrolklaver, moeraswalstro, moeraswespenorchis (ook heel erg mooi), moerasandoorn, moerasspirea, moeraskartelblad, moerasslak, moerassprinkhaan. Het moeras is rijk aan soorten.
Soorten die typerend zijn voor moeras gedijen het beste in een vochtige, drassige omgeving. Dit in tegenstelling tot de mens die graag begaanbare paden heeft en weilandjes waar je doorheen kunt lopen zonder natte voeten te krijgen. Gelukkig maar.
De vegetaties met bijbehorende diersoorten zijn door hun groeiplaats namelijk ook kwetsbaarder dan andere. Eenmaal belopen zie je in drassige terreinen nog lang een spoor. Maar wie het wel aandurft en weet waar zijn of haar voeten wel en niet te plaatsen, levert het een schat aan mooie planten en dieren op.
Zoals de moerassprinkhaan (Stethophyma grossum). Een soort van vochtige, natte weilanden. Je herkent hem onder andere aan de rood gekleurde achterpoot. Ook zijn karakteristieke geluid verraad zijn aanwezigheid. Het lijkt op het knippen met de vingers. Hij is niet te missen... als je weet waar je hem kan vinden. Bijvoorbeeld in de Lieskampen.
tekst en foto: Dirk Muller